"Một cách đúng nghĩa, không thể là phụ nữ " (*) - Phim Barbie của Greta Gerwig - 2023
Vì sao ?
Phải luôn phi thường, nhưng dù làm bất cứ gì, sẽ vẫn sai trái
Phải thon thẻ, nhưng không gầy, và không được nói mình muốn thon thẻ, mà chỉ chăm sóc sức khỏe. Nhưng vẫn luôn thon thẻ.
Phải có tiền, nhưng không được đòi tiền, một thái độ thô bỉ.
Làm chủ, nhưng không được cứng rắn
Chỉ huy, nhưng không được trội hơn ý kiến của người khác
Phải thích làm một người mẹ, nhưng không được nói nhiều về con cái mình
Phải đấu tranh cho sự nghiệp, đồng thời nâng đỡ người khác
Phải chịu trách nhiệm trước hành vi sai trái, điên rồ, của nam giới, nhưng nếu chỉ ra điều ấy thì sẽ bị chỉ trích là khó tính, hay phàn nàn
Phải luôn xinh đẹp cho nam giới, nhưng không quá đẹp, vì sẽ bị lên án là quyến rũ họ, và trở thành mối đe dọa cho các phụ nữ khác. Vì phải luôn mang nặng tình chị em, và không bao giờ được nổi bật
Luôn biết ơn, nhưng không quên là mình sống trong dối trá. Nên tìm cách thừa nhận điều ấy, nhưng vẫn luôn phải biết ơn
Không được già đi, không được thô thiển, không được khoe khoang, không được ích kỷ, không được vấp ngã, không được thất bại, không được sợ sệt, không được ra khỏi quy định. Thật quá khó khăn, quá mâu thuẫn, nhưng đừng mong được một huy chương, hay chỉ một lời khen
Ngược lại, trong thực tế, không những bạn luôn làm sai, mà tất cả đều do lỗi của bạn
Thật mệt mỏi khi tự nhìn mình và mọi phụ nữ khác, tự trói trong trong những giây nhợ chằng chịt, chỉ để làm vừa lòng người khác
Nếu tất cả những điều trên đều đúng cho một con búp bê tượng trưng cho phụ nữ, thì tôi quả thực hết biết ...
Đem lại tiếng nói cho những nhận thức sai lạc trên đây là công việc của một phụ nữ dưới chế độ gia trưởng đã cướp đi quyền lực của mình.
§§§§§§§§§§§§
Hai chi tiết ngộ nghĩnh trong phim :
- "Ngày xửa ngày xưa" các bé gái chỉ chơi với các búp bê mang hình ảnh trẻ sơ sinh, hay rất nhỏ, chỉ biết ăn ngủ ... Cho đến khi Barbie xuất hiện, như một phũ nữ làm đủ mọi ngành nghề : bán hàng, y tá, phi công, v.v...
Khán giả thấy các em đập tan những con búp bê sơ sinh, và một bé vứt một con búp bê như thế lên trời, quay cuồng trước khi trở thành ... Barbie !
Chúng ta nhận ra một nháy mắt, nỉm cười hướng đến phim "2001: A Space Odyssey" của Stanley Kubrick.
- Khi mới từ Barbie Land đến đời thực, Barbie ngồi ở một trạm đợi xe buýt, nhìn một bà cụ già (gợi nhớ một cảnh của phim Forest Gump). Cô nói : "bà thật tuyệt đẹp" (Barbie chưa từng thấy một bà cụ).
Bà cụ trả lời : "tôi biết" ... Cả một diễn văn !
Nguyễn Hoài Vân
(*) Phát biểu này gợi lại quan điểm của nhiều tác giả "feminist". Thí dụ Simone de Beauvoir, khi bà nói "người ta không sinh ra là phụ nữ, mà trở thành phụ nữ". "Trở thành" tức không bao giờ "là", vì "người trở thành" được đặt trên một con đường, một hành trình, vô tận ...
