Đức Hồng Y :
Tôi rất mừng ngài đã thoát khỏi nạn lụt vừa qua. Trên đường từ La Mã đến Việt Nam hướng dẫn phái đoàn cứu trợ, tôi đã không ngớt cầu nguyện cho ngài, và Thiên Chúa đã nghe lời khẩn cầu của tôi … Đức Thánh Cha cũng luôn cầu nguyện cho dân tộc đau khổ của ngài. Tuần rồi, Đức Thánh Cha đã đặc biệt dâng Thánh Lễ Chủ Nhật cho dân tộc Việt Nam thoát khỏi hạn hán, thiên tai, lụt lội, đói nghèo, bệnh dịch, chiến tranh, thảm sát, diệt chủng, và những tai hoạ thông thường khác.
Thày Tư Bảy Núi :
Xin chân thành tạ ơn ngài, và xin Ngài chuyển lời thay mặt nhân dân Việt Nam kính tạ ơn Đức Thánh Cha. Tôi từ khi xuất gia, theo sư phụ ẩn thân trong am thất nơi vùng núi cao, nên nước lụt không lên tới. Vả lại mỗi con người đều có cái nghiệp riêng, mỗi dân tộc thì có cộng nghiệp, tôi e rằng những lời cầu nguyện không ảnh hưởng được bao nhiêu tới chuỗi sự việc triền miên trôi chảy theo luật Nhân Quả trong trời đất này, dù rằng những lời cầu nguyện ấy đến từ những bậc Đạo Hạnh cao siêu mà tôi hằng quý trọng như Đức Giáo Hoàng và chính ngài.
Đức Hồng Y :
Đó là tùy ở Đức Tin. Chúng tôi, người Ky Tô Giáo, tin rằng Thiên Chúa là Cha nhân từ, thông biết mọi sự, và quyền phép vô cùng, luôn chăm lo cho con người với Tình Thương Yêu vô bờ bến.
Thày Tư Bảy Núi :
Nếu Thiên Chúa thương yêu vô bờ bến, thì tại sao lại để cho con cái mình phải chịu đau khổ, bệnh tật, đói kém, chưa kể hạn hán, thiên tai, lụt lội, đói nghèo, bệnh dịch, chiến tranh, thảm sát, diệt chủng, và những tai hoạ thông thường khác, như ngài đã có nhã ý nhắc qua ?
Đức Hồng Y :
Thưa ngài, những khổ đau của con người là do con người gây ra, bởi những tội lỗi mà con người đã phạm phải.
Thày Tư Bảy Núi :
Nếu Thiên Chúa không ngăn ngừa được chuyện ấy thì có thể Thiên Chúa không toàn năng, không quyền phép vô cùng, như ngài đã vui lòng chỉ giáo ?
Đức Hồng Y :
Một hãnh diện của Thần Học Ky Tô Giáo là đã quả quyết Thiên Chúa dựng nên con người với sự tự do, theo hình ảnh của chính mình. Vì con người tự do, nên con người đã chọn phạm tội, và phải chịu đau khổ, ở đời này cũng như đời sau. Tôi tin rằng, tuy không được may mắn đến trường học hành tử tế, nhưng với trí tuệ bẩm sinh, ngài vẫn có thể hiểu được điều đó.
Thày Tư Bảy Núi :
Tôi xin hết sức cố gắng. Tuy tôi vẫn chưa hiểu vì sao Thiên Chúa thông biết mọi sự mà lại dựng nên con người trong những điều kiện để cho con người phải phạm tội và bị trừng phạt, bị khổ đau, ở đời này cũng như đời sau, như giáo lý của ngài thường dạy bảo ? Hoặc giả Thiên Chúa không thưong yêu vô cùng, hay không thông biết mọi sự, hay bất lực trước luật Nhân Quả, như chúng tôi vẫn thường giả định ?
Đức Hồng Y :
Tôi xin mạn phép đề nghị trong những giờ thiền quán, ngài nên chiêm niệm sâu xa khái niệm Tự Do, điều ấy sẽ giúp ngài giải đáp các vấn nạn mà ngài đang đặt ra.
Thày Tư Bảy Núi :
Tôi xin nghe lời ngài chỉ dẫn. Tuy nhiên, bên cạnh vấn đề chúng ta đang trao đổi, tôi có một thắc mắc, cúi xin ngài chỉ giáo. Nếu Thiên Chúa thông biết mọi sự thì quý ngài, kể cả Đức Giáo Hoàng khả kính, có cần phải cầu nguyện để xin xỏ những gì quý ngài cho là cần thiết hay không ? Tôi sợ rằng vị Thiên Chúa mà quý ngài tôn thờ, có thể không được hài lòng cho lắm vì cho rằng bị quý ngài dạy khôn. Thiên Chúa sẽ bảo : « bộ tao không biết các xứ hạn hán cần mưa, những nơi bão lụt cần ráo, dân Palestine với dân Do Thái cần hoà bình, dân Phi Châu chết đói cần thực phẩm, dân Pháp cần giảm thất nghiệp, và giảm thuế, dân Hoa Kỳ cần giảm … phì, dân Việt Nam cần Đô La v.v… hay sao, mà tụi bay cứ lải nhải đòi tao phải làm chuyện này chuyện nọ ? » Không chừng chính vì quý ngài cứ hay « dạy khôn » cho Thiên Chúa mãi mà Thiên Chúa đã giận dỗi làm ngựoc lại với những gì quý ngài cầu xin ?
Đức Hồng Y :
Nói như ngài thì chúng ta không cần phải cầu nguyện hay sao ? Chính quý ngài cũng cầu Trời, cầu Phật cơ mà !
Thày Tư Bảy Núi :
Kinh kệ của chúng tôi chỉ nhắc lại những lời giảng dạy của Phật, của Thày, Tổ. Chúng tôi hướng tâm của mình theo cái Tâm của Phật, của Thày, Tổ, mà chúng tôi cảm nghiệm được. Như thế là đủ, không cần xin sỏ gì hết. Có chăng chỉ để an tâm những tín đồ còn cần đến những sự cầu xin đó , chứ chúng tôi không nghĩ rằng Thiên Chúa, hay Trời, Phật, có thể vì sự mong muốn đầy mâu thuẫn của mỗi người trong chúng ta mà chấp nhận thay đổi, làm đảo lộn hoàn toàn cái chuỗi liện hệ nhân quả trong trời đất. Tôi trộm nghe rằng kinh kệ của quý ngài có câu : « Ý Cha thể hiện dưới đất cũng như trên Trời ». Nay nếu quý ngài bắt Thiên Chúa phải nghe lời cầu nguyện của quý ngài mà bẻ quẹo Thánh Ý của Thiên Chúa theo hướng mà quý ngài mong muốn, thì phải chăng phải sửa câu kinh lại là : « Ý tôi, tức ý của quý ngài, thể hiện dưới đất cũng như trên trời » ?
Đức Hồng Y
Tôi vô cùng sung sướng khi thấy ngài cũng bỏ công nghiên cứu kinh kệ của chúng tôi. Tuy nhiên kiến thức thô sơ ấy chưa đủ để ngài hội nhập nổi những điều cao diệu của nền Thần Học Ky Tô Giáo. Nếu ngài muốn bắt đầu hiểu sơ qua những vấn đề mà ngài vừa gợi lên, thì ít nhất cũng phải nghiên cứu tường tận tập Summa Theologica của Thánh Thomas d’Aquin gồm 512 chương, các luận giảng của Jean Damascène, gồm 4 chương, các luận giảng của hai ngàn Giáo Phụ, của Catherine de Sienne, Ignace de Loyola, Thérèse d’Avila,13 Thánh Thư của Phao Lồ và Thánh Thư của vài chục vị Thánh khác, các văn kiện của Công Đồng Vatican đệ nhị, gồm 16 bản, từ Lumen Gentium đến Gravissimum Educationis, các sách codex luris canonici, codex luris senior, codex luris orientalis, catechensi tradendae, sách Denzinger, 35 sứ điệp trọng yếu của các Giáo Hoàng từ sứ điệp rerum novarum tới centesimus annus, chưa kể những sứ đệp mới ra sau này, như Fides et Ratio, vài chục ngàn trang của Thánh Augustin cùng các nhà luận giải Thánh Augustin, và nhất là toàn bộ tác phẩm của Aristote hoặc Platon. Tôi nhấn mạnh : Aristote, hoặc Platon ! Không được đọc cả hai, vì hai vị này nói ngược nhau. Sau đó, ngài mới có thể từ từ bắt đầu vài suy nghĩ sơ khởi về Kinh Lạy Cha mà ngài vừa trích dẫn.
Thày Tư Bảy Núi :
Tôi cảm ơn sự chỉ giáo của ngài, dù tôi sợ rằng với căn cơ kém cỏi, trong 46 ngàn kiếp sống sắp tới của tôi ở hồng trần này, tôi sẽ không còn đủ thời giờ để nghiên cứu một cách phiến diện một phần mười những sách vở mà ngài đề nghị. Sư phụ của tôi giáo hoá tôi theo phương pháp « giáo ngoại biệt truyền, bất cầu văn tự », nên tôi rất kém cỏi trong việc nghiên cứu kinh điển …
Đức Hồng Y :
Quý hoá thay những tâm trí đơn sơ ! Ngài chỉ cần tin có một Thiên Chúa, yêu thương con người vô bờ bến, và mọi sự mọi việc trong trời đất này đều do Thánh Ý của Người.
Thày Tư Bảy Núi :
Kể cả biến cố ngày 11 tháng 9 năm 2001 ?
Đức Hồng Y :
Đúng vậy. Con người không thể hiểu được Thánh Ý của Thiên Chúa.
Thày Tư Bảy Núi :
Ôi ! Nếu thật như ngài quả quyết thì tôi vô cùng vui sướng ! Thú thật với ngài là tôi vẫn nghĩ rằng biến cố ấy xảy ra do một sự sơ ý của tôi.
Đức Hồng Y :
Chắc ngài nói đùa ! Xin ngài làm ơn giải thích. Quả thật, làm sao mà sự sơ ý của một người, xin ngài thứ lỗi, quê mùa, thất học, sống trong bùn sình của một nước, lại xin ngài thứ lỗi, chậm tiến, nghèo nàn, ở bên kia quả địa cầu, mà lại gây ra được một biến cố trọng đại như biến cố 11 tháng 9 nơi một đại cường quốc ?
Thày Tư Bảy Núi :
Cái vỗ cánh của một con bướm dốt nát ở Chắc Cà Đao cũng có thể gây ra một trận cuồng phong ở thành Nữu Ước tân tiến … Số là, hàng ngày, tôi có thói quen thức giấc vào 6 giờ sáng. Sau khi bước xuống giường, tôi vươn vai ba lần, rồi bước ra một mỏm đá cách thảo am đúng 18 bước, nhìn xuống vực sâu, vừa thâm nghiệm sự sâu xa của Đạo Pháp, vừa thực hành một pháp môn mà chúng tôi gọi là « tiểu tiện » …
Đức Hồng Y :
Tôi không hiểu …
Thày Tư Bảy Núi :
Kẻ phàm tục gọi là « đi tè », hay « đi đái »
Đức Hồng Y :
À ! xin ngài miễn vào chi tiết.
Thày Tư Bảy Núi :
Vâng ! Tôi xin tiếp tục. Vào năm Thành Thái ngũ niên, tôi được 191 tuổi, cũng là năm Quý Tỵ , hay 1893 tính theo niên lịch của quý ngài, thì, một buổi sáng, tôi bỗng dưng khởi bước đi bằng chân trái, thay vì bước chân phải đầu tiên như thường lệ. Kết quả là tôi đến đầu mỏm đá bằng chân phải thay vì chân trái, và …
Đức Hồng Y :
Không ! Ngài nhớ sai ! Ngài đã đến bờ vực bằng chân trái, nếu tính 18 bước !
Thày Tư Bảy Núi :
Chân phải, thưa ngài. Đặt chân xuống đất tính một.
Đức Hồng Y :
Thế nhưng ngài đặt chân nào xuống đất ? Trước khi bước bước đầu chân trái ? Thôi ! Mặc kệ ! Rồi sao nữa, xin ngài tiếp tục câu chuyện.
Thày Tư Bảy Núi :
Xin vâng. Như vừa nói, tôi bước đến mỏm đá bằng chân phải. Lúc ấy, có một vị cư sĩ bị chính quyền thực dân Pháp truy nã, đang ẩn trú nơi am thất của chúng tôi. Ông này thường ngày đứng bên phải của tôi, mỗi sáng, trong lúc cả hai chúng tôi cùng thực hành pháp môn tiểu tiện.
Đức Hồng Y :
Ngài không cần diễn tả.
Thày Tư Bảy Núi :
Vì hôm ấy tôi bước đến mỏm đá bằng chân phải thay vì chân trái, nên chân phải của tôi đã đụng vào vị cư sĩ, và ông ta rớt xuống vực sâu, nơi tôi thường nhìn xuống thâm nghiệm sự sâu xa của Đạo Pháp …
Đức Hồng Y :
Thật đáng tiếc, nhưng tai nạn ấy liên hệ gì đến biến cố ngày 11 tháng 9 năm 2001 ?
Thày Tư Bảy Núi :
Thế này : vị cư sĩ kia có một chị vợ khá giàu có. Trở thành goá phụ, chị lấy một người gốc Hoa, và đem tài sản qua Nam Vang buôn bán, rồi hạ sanh được một con gái. Cô này lấy một người Ấn Độ làm tiệm cầm đồ. Người Ấn làm ăn khá giả, đưa vợ con về Pondichery. Gốc mẹ anh ta ở Afganistan, nên anh đem vợ con đi thăm bà con bên mẹ. Đến Afganistan, anh lâm bệnh, từ trần. Chị vợ tục huyền với một lãnh chúa người Afgan. Ông này bị quân Anh lùng bắt bỏ chạy sang Iran. Chị vợ đi theo, với đứa con gái, con riêng của chị với anh chồng Ấn Độ, lúc đó đã lớn đẹp. Cô gái này phải lòng một giáo sĩ Tin Lành người Anh đi tìm cơ hội giảng Đạo. Ông ta đem cô sang đến Ả Rập rồi bỏ rơi cô vì bị gia đình chống đối. Đang lúc bơ vơ, cô được một cặp vợ chồng du mục Ả Rập giúp đỡ, nhận làm con nuôi rồi gả cô cho một người nghèo làm nghề thợ nề ở Riyadh. Hai vợ chồng sanh con đẻ cái, hậu duệ trở thành khá giả, cho ra ông Ben Laden, người đã chủ mưu vụ 11 tháng 9 năm 2001 …
Đức Hồng Y :
Ngài cho rằng vì ngài đã thức dậy bằng chân trái thay vì chân phải mà hơn ba ngàn người đã thọ nạn trong biến cố 11 tháng 9 ?
Thày Tư Bảy Núi :
Cộng thêm với vị cư sĩ bạn tôi, một nhà ái quốc chân chính, xin ngài đừng quên ! Thật vậy, nếu tôi bước chân phải đầu tiên như thường lệ, thì anh bạn cư sĩ đã không tử nạn, vợ anh đã không tái giá, con gái chị vợ đã không lấy người Ấn cầm đồ, đã không có chuyện cô này tục huyền với người Afgan, và con gái hai người đã không lấy người Ả Rập, và không cho ra hậu duệ là Ben Laden, như thế sẽ không có người lập nên tổ chức Al Quayda, và không có ai chủ mưu vụ 11 tháng 9. Tương tự như thế, giả sử thân phụ ông Hồ Chí Minh tối hôm trước khi ăn nằm với vợ, nhậu thệm một xị ba xi đế, hay thân phụ ông Mao Trạch Đông, vài ly Mai Quế Lộ, hay thân phụ ông Staline, vài lít Vodka - người Nga nhậu mạnh hơn người Đông Á chúng tôi - thì quý ông ấy đã ngủ chèo queo, không « lao động tốt » với quý phu nhân, và các ông Staline, Mao, Hồ dã không hiện diện trên cõi đời này, với những hệ quả mà ngài có thể hình dung được.
Đức Hồng Y :
Có thể nghĩ lịch sử có chiều đi tất yếu, những con người như Mao, Hồ, Staline, v.v… chỉ là những công cụ của lịch sử, không có họ, thì cũng sẽ nảy sinh ra những công cụ khác, và lịch sử vẫn sẽ tiến hành như dự liệu.
Thày Tư Bảy Núi :
Tôi xin mạn phép nhắc ngài rằng đó chính là lập luận của một triết gia trẻ thời tôi, có tên là Karl Marx …
Đức Hồng Y :
Ấy, ấy ! tôi nói đùa chút chơi, xin ngài làm ơn quên đi cái nhận xét vừa rồi của tôi.
Thày Tư Bảy Núi :
Tôi hiểu, xin ngài đừng lo ngại.
Đức Hồng Y :
Tuy nhiên, tôi vẫn xin mạn phép nghi ngờ lập luận của ngài. Mặc dù bước chân của ngài và chuỗi sự việc sau đó, tôi vẫn tin là biến cố 11 tháng 9 có thể tránh được, do ở sự tự do mà Thiên Chúa đã ban cho con người. Về các ông Mao, Staline, với ông Hồ của quý quốc, cũng vậy.
Thày Tư Bảy Núi :
Tôi nghĩ rằng cái mà ngài gọi là tự do đó luôn bị quy định bởi vô lượng nhân duyên, tức là không thực sự tự do. Mỗi chọn lựa, mỗi sự việc, đều chịu ảnh hưởng của muôn ngàn yếu tố, khiến cho sự chọn lựa hay sự việc ấy, xảy ra mộy cách gần như bắt buộc không thể khác được. Ngay cả cái « Tôi » chủ trì sự chọn lựa kia cũng là hệ quả của vô lượng nhân duyên, mỗi nhân duyên lại không ngừng biến chuyển từng giây từng phút.
Đức Hồng Y :
Thưa ngài, bỏ sự tự do, thì không còn vấn đề trách nhiệm, tôi không thể chấp nhận được, vì thế tôi xin phép ngài được chọn sự tự do từ giã ngài, để khẩn trương về nhà dòng nữ tu dùng cơm trưa, kẻo trễ giờ sẽ bị mấy bà ấy xài xể …
Thày Tư Bảy Núi :
Kính thưa ngài, đứng trên quan điểm tất yếu ấy, tôi cũng xin ngài cho phép được thuận theo nhân duyên mà kiếu từ ngài, tức tốc trở về nhà trọ, cùng với bà Tư thứ 28, thưởng thức món rựa mận đặc biệt, kẻo bả dọn ra mà để nguội, bả chửi cho mục mả ...
Nguyễn Hoài Vân
25 tháng 12 năm 2002
(Theo Voltaire)
