NHÂN VẬT

              Vào năm 1947, đúng 10 năm trước Cecilia Maria Sara Isabel Ciganer-Albéniz, Hillary Diane Rodham chào đời. Vì bà  sanh ngày 26 tháng 10 và Cecilia ngày 12 tháng 11, nên hai người đều nằm dưới ảnh hưởng của chòm sao … Bọ Cạp (Scorpion) ! Thân mẫu của Cecilia, bà Teresita Diana Albeniz mang cùng tên « Diane » với Hillary. Diane, vị nữ thần thù ghét đời sống lứa đôi, cũng chính là Mặt Trăng, chỉ chịu tỏa ánh sáng trên sự vật khi Mặt Trời đã khuất bóng … 

              Hillary trưởng thành trong một gia đình Thiên Chúa Giáo theo phái Methodist, trong khi Cecilia có người cha Do Thái. Ông này từng rời sanh quán của mình ở xứ Moldavie, và lang thang qua nhiều nước với  thông hành vô tổ quốc. Tên « Ciganer » ông để lại cho Cecilia cũng có nghĩa là Tzigane, người du mục Trung Âu … Mẹ Cecilia, người Tây Ban Nha, là con của một vị Đại Sứ, và cháu của nhạc sĩ lừng danh Albeniz. Isaac Albeniz mà các bạn guitarist của tôi đều biết đến qua nhạc bản lừng danh « Asturias ». Cần nói là bài Asturias trong dạng hòa tấu (tên chính thức là « Suite Espagnole »), đã được trình diễn trong buổi lễ « đăng quang » của Tổng Thống Nicolas Sarkozy … 

              Thiếu thời, Hillary là một cô bé rồi một thiếu nữ gương mẫu, học giỏi, khỏe mạnh, chơi thể thao, nơi học đường luôn được bầu làm đại diện học sinh hay sinh viên. Cecilia thì lúc nhỏ ốm yếu, phải mổ tim vào năm 13 tuổi. Bà học dương cầm, như ông cố ngoại Albeniz, được một giải thưởng của trường Quốc Gia Âm Nhạc, rồi vào trường Luật, như Hillary, nhưng không khá lắm, phải bỏ ngang. Hillary, ngược lại, có một học trình vô cùng xuất sắc tại Đại Học lừng danh Yale, nơi bà được chọn tham gia ban biên tập của tạp chí Yale Law Review. 

             Rời học đường, Hillary trở thành một luật sư danh tiếng. Một chi tiết thú vị : bà đã từng được bổ nhiệm làm cố vấn cho Ủy Ban Pháp Luật Hạ Viện trong vụ « đàn hặc » Tổng Thống Richard Nixon khi xảy ra biến cố Watergate. Chắc chắn là vào lúc ấy bà không thể ngờ được rằng mình sẽ có một kinh nghiệm « đàn hặc » khác, nhiều năm sau … Cecilia sau một số việc làm vặt vãnh, trở thành phụ tá cho một nghị sĩ thuộc khuynh hướng … Xã Hội !

DÒNG SÔNG TÌNH ÁI  

              Đời sống tình ái của hai người cũng có nhiều khác biệt. Hillary như êm đềm lướt trên một dòng sông, lâu lâu mới phải chịu sóng gió ba đào vì những « lang bang » của đức ông chồng. Cecilia thì ngược lại, quay cuồng trong thác lũ, với nhiều dao động, chìm nổi, ngả nghiêng. Bước đầu gặp gỡ giữa Hillary và Bill Clinton diễn ra trong thư viện của Đại Học Yale, khi Hillary mạnh dạn tuyên bố : « nếu anh cứ phải nhìn tôi chằm chằm mãi như thế, và tôi cũng vậy, thì chúng ta nên bước sang giai đoạn tự giới thiệu … Tôi tên là Hillary Rodham ! » 

              Cecilia và Nicolas Sarkozy thì gặp nhau trong một đám cưới. Người chủ trì hôn lễ chính là Nicolas, với tư cách thị trưởng thành phố Neuilly . Cô dâu không ai khác hơn là … Cecilia ! Năm ấy bà 27 tuổi, và  thành hôn với Jacques Martin, 52 tuổi, một người thực hiện và giới thiệu những chương trình truyền hình được theo dõi nhiều nhất tại Pháp. Kể từ giây phút gặp gỡ ấy, Nicolas Sarkozy, bắt đầu tìm mọi cách để chinh phục bà. Rồi, bốn năm sau, Cecilia rời bỏ người chồng  vô cùng danh tiếng và được mến mộ trong mọi tầng lớp dân chúng, để gắn bó với Nicolas, khi ấy chỉ là một cán bộ trẻ dưới trướng Jacques Chirac. Đó là chưa kể Nicolas đã có gia đình, và không có vẻ gì sẵn sàng ly dị … Đàn ông dễ si tình, nhưng không dễ bỏ vợ ! Mẹ của Nicolas, cũng như Bernadette Chirac đều nỗ lực bênh vực Marie, vợ của Nicolas. Nhưng rốt cuộc, tình yêu vẫn thắng, và Nicolas công khai chung sống với Cecilia. Dưới cái nhìn phê phán nặng nề, có phần khinh miệt, của giới trưởng giả  thành Neuilly … Để gây dựng thanh thế cho người yêu, Nicolas không ngần ngại bắt đầu giao cho Cecilia thay mặt mình trong vài buổi lễ lạc, tiếp tân. Tuy nhiên, phải đợi mãi hơn bảy năm sau, hai người mới cưới nhau, sau khi Nicolas chính thức ly dị.  

ĐỆ NHẤT PHU NHÂN

                Trong suốt mười hai năm, Hillary Clinton đã chiếm ngự địa vị đệ nhất phu nhân của tiểu bang Arkansas . Bà không phải là một “bà hoàng” thụ động ẩn mình dưới bóng người chồng quyền thế. Tại Arkansas , bà trở thành Giáo Sư Đại Học, sáng lập hoặc điều hành nhiều tổ chức giúp đỡ trẻ thơ và các gia đình nghèo trong các lãnh vực giáo dục, y tế, pháp lý v.v… Bà cũng chủ tọa Ủy Ban về Chương Trình Giáo Dục của Tiểu Bang. Khi Bill Clinton đắc cử vào Tòa Nhà Trắng, Hillary, nhanh chóng được nhìn nhận như vị Đệ Nhất Phu Nhân tham dự nhiều nhất vào sinh hoạt chính trị của Liên Bang.  

              Bên cạnh Nicolas Sarkozy, Cecilia cũng không phải là một người thụ động. Bà luôn đóng một vai trò phụ tá đắc lực trong mọi sinh hoạt của chồng. Văn phòng của bà luôn nằm sát cạnh văn phòng của Nicolas Sakozy, đồng thời được coi như “cửa ải” bắt buộc phải vượt qua cho tất cả những ai muốn tiếp xúc với chồng bà. Bà sắp đặt chương trình làm việc cho Nicolas, theo dõi các phiên họp, cho ý kiến trong các vấn đề quan trọng của quốc gia, đề nghị các nhân vật được bổ nhiệm, kể cả nhiều bộ trưởng trong chính quyền hiện tại, và không ngần ngại nhận lãnh những sứ mạng khó khăn. Như gần đây, khi Cecilia  hai lần sang tận nước Lybie thương thuyết với nhà độc tài Khadafi để giải thoát một nhóm y tá người  Bulgarie khỏi ngục tù bất công. Trong sứ mạng này, Cecilia không những đã chứng tỏ óc sâu sắc, cũng như khả năng thương thuyết ngoại hạng của mình, mà cũng cho thấy một sự can đảm chính trị to lớn.Thật vậy, rất nhiều rủi ro, bất trắc, mai phục chờ đón bà, trong cả hai trường hợp thất bại lẫn thành công. Chính trị có những ngõ hẹp bí hiểm : cho dù sứ mạng của Cecilia đã đạt được kết quả vẻ vang, Quốc Hội, qua khối đối lập, vẫn triệu tập một Ủy Ban Điều Tra để hạch hỏi bà. Cecilia đơn giản từ chối xuất hiện trước Ủy Ban này, một điều hoàn toàn phi pháp, ít ai dám tưởng tượng nổi. Tuy nhiên, bà lại chấp nhận trả lời phỏng vấn của một tờ báo ! Cecilia muốn các định chế phải thích nghi với bà, thay vì ngược lại !  

             Cecilia cũng không chấp nhận là một “phụ tùng”, một “trang trí”  cho các nghi thức quốc gia và quốc tế. Bà không thèm có mặt trong nghi thức trao tặng Bắc Đẩu Bội Tinh (Legion d’Honneur) cho đạo diễn David Lynch, nhưng lại tham dự buổi tiếp tân của ông này ở nhà hàng Bristol . Trong Hội Nghị G8 tại Heiligendamm, bà bất thần bỏ đi mà không tham gia bữa tiệc dành cho phu nhân và phu quân các nguyên thủ quốc gia do chồng của Thủ Tướng Đức Angela Merkel tổ chức. Cecilia cũng từ chối lời mời dự tiệc ngoài trời của Tổng Thống Bush nơi nhà nghỉ của ông, để thong thả dạo chơi trong một thành phố gần đó … Rồi, trong cuộc bầu cử Tổng Thống vòng hai, trong khi vợ chồng các nhân vật chính trị cặp kè nhau đi bỏ phiếu để được chụp hình quay phim, thì Cecilia thản nhiên để mặc Nicolas đi bầu một mình. Cecilia đã không thèm bầu cho cả chính … chồng mình !

KHI CUỒNG PHONG THỔI ĐẾN 

              Biến cố Monica Lewinski như một trận cuồng phong thổi đến, làm rung động cuộc sống bận rộn nhưng tương đối ổn định của cặp Clinton . Người ta phanh phui việc Tổng Thống có liên hệ tình ái với một thiếu nữ 25 tuổi. Theo đúng sách vở thánh hiền, Ngài chối quây quẩy, và giơ cả hai tay lẫn hai chân lên thề thốt loạn xạ. Ngặt một nỗi, có vị quan tòa thiếu tế nhị, nhất định xông vào truy tìm bằng chứng của cuộc tình này. Ông dùng vài tiểu xảo của ngành tư pháp, dọa nạt, rồi hứa hẹn, để bắt nàng Monica thú nhận mọi chuyện. Thế là Tổng Thống mắc tội thề gian, một tội mà, trong lãnh vực tình ái, người ta dễ dàng xí xóa. Người cổ Hy Lạp từng nói Zeus, tức Thiên Chúa, luôn cả cười mỗi khi nghe đám đàn ông trên trần thế nêu thánh danh Ngài mà thề thốt chuyện chung thủy yêu thương … Phải nói chính Zeus cũng là một tổ sư .. ăn vụng !   

              Chuyện chỉ có thế, nhưng trong cái  xã hội mà cái gì cũng có thể trở thành vĩ đại như Hoa Kỳ, Tổng Thống liền bị lôi ra làm nhục trước dư luận. Hillary đã can đảm xông vào chịu chung nỗi nhục ấy với chồng bà. Đầu tiên bà ủng hộ chồng trong việc chối bỏ liên hệ nọ, rồi,  đến khi không còn phủ nhận được nữa, bà vẫn kiên trì nâng đỡ ông, đồng thời phản công bằng cách tố cáo các đòn phép đen tối của phe đối lập. Rốt cuộc Tổng Thống thoát nạn trong cuộc bầu phiếu “đàn hặc” trong lưỡng viện quốc hội. Một cuộc bầu phiếu hoàn toàn có tính cách chính trị, không ăn nhằm gì đến chuyện phạm tội hay không của bị cáo. Thật vậy,  trước khi được nghe lời khai của các nhân sự liên hệ, nhiều vị dân cử đã cho biết trước rằng họ sẽ bầu như thế nào rồi ! Có thể nói Hillary đã cứu mạng cho chồng. Mạng sống thật, hay ít ra là mạng sống chính trị. Thử tưởng tượng bà xuất hiện trước công luận bù lu bù loa than khóc kể tội chồng mình … Thử tưởng tượng một phút, chỉ một phút yếu kém của Hillary mà thôi, là … sự nghiệp và con người Bill Clinton lập tức sụp đổ ! Dư luận sẽ không khi nào đứng sau lưng ông như người ta đã thấy. Và khi ấy, chính các dân biểu nghị sĩ của phe ông cũng sẽ không chút ngần ngại bỏ rơi ông như một chiếc giẻ rách ! Thái độ của Hillary chứng tỏ không những một óc nhận định chính trị sâu sắc, mà cả một sự quả cảm lì lợm khó tưởng tượng nổi. Bill Clinton bị nhận chìm xuống bùn đen, nhân cách ông bị thu hẹp vào thú tính dâm dục, như một con vật không tình cảm, qua những màn điều tra đi vào những chi tiết thấp hèn nhất …  Mỗi điều dơ bẩn được phơi bày ra trong cuộc điều tra là mỗi nhát dao đâm vào tim Hillary ! Người chồng mình, cha của con gái mình, đã làm nhưng chuyện ấy ! Những chuyện vô cùng riêng tư nay bị phô trương ra cho cả nước và cả thế giới bàn tán diễu cợt ! Thay vì vượt thoát lên trong tư thế của một người vợ bị lừa dối, để kêu to niềm đau đớn, nỗi khổ nhục của một người đàn bà trong tình cảnh ấy, thì bà đã chấp nhận xuống tận đáy bùn nhơ, đem chồng mình lên trở lại tư thế của một con người, danh dự của một nhà chính trị, của một vị Nguyên Thủ Quốc Gia. Người ta không còn muốn trách phạt Bill Clinton nữa khi đã thấy chính người vợ của ông sẵn sàng chấp nhận tất cả. Thật vậy, nếu Hillary tha thứ được, thì ai còn có thể là người mang tư cách để buộc tội ông ? Nhờ đó, Bill thoát nạn. Không những thế, ông còn thắng cử vẻ vang trong cuộc bầu nhiệm kỳ hai, trước sự bàng hoàng kinh ngạc của các đối thủ, và niềm hân hoan ủng hộ của dư luận trên toàn thế giới. Thật vậy, trong mọi chuyến công du sau đó, ông luôn gặt hái được những cảm tình nồng hậu của công chúng. Khác với nhiều Tổng Thống Hoa Kỳ khác … Nhờ ai ?

                 Bão tố cũng đã đến với gia đình Sarkozy vào mùa xuân năm 2005. Ít lâu sau, Cecilia bất thần bỏ sang New York . Câu chuyện bị phanh phui trên trang nhất của tờ Paris Match … Một thủ tục ly dị đã được khởi sự qua một vị luật sư cựu bộ trưởng của đảng … Xã Hội ! Nicolas Sarkozy, với tất cả nghị lực mà người ta thường khâm phục nơi ông, đã cố gắng đem Cecilia trở về với mình. “Hãy nhìn xem nàng đẹp như thế nào !” : lời của Tổng Thống trong buổi lễ Quốc Khánh 14 tháng 7 vừa rồi trước bực thềm Điện Elysée. Ngay cả trong lễ đăng quang, Tổng Thống cũng đã vượt qua mọi nghi thức để đến cầm tay và ôm hôn vợ mình. Bản nhạc của Isaac Albeniz được hòa tấu trong buổi lễ ấy thật ra chỉ dành cho một mình Cecilia. Như thể buổi lễ kia cũng chính là sự đăng quang của bà. Người ta nhớ Nicolas đã từng nói : “Cecilia là phần không thể thương lượng của con người tôi”, “chúng tôi là một cơ thể” … Và : “Khi vắng nàng, tôi không còn biết tôi ở đâu”, “khi có những bất hòa, chúng tôi cảm thấy đau đớn trong thân xác” …   

             Hôm ấy, mọi việc đã được sắp sẵn cho vai trò của Cecilia trong chính trường. Bà có một văn phòng riêng trong Điện Elysée, với thư ký, tùy viên báo chí và một chánh văn phòng. Cũng như Hillary, Cecilia sẽ không  phải khép mình làm một món trang sức khả ái cho nền Cộng Hòa Pháp,  được đem ra “trình diễn” trong các buổi tiếp tân lễ lạc …

NHƯ MỘT HIỆP SĨ   

                Thế nhưng, mặc dù mọi danh dự, bất chấp đỉnh cao quyền thế, không màng đến vai trò chính trị đã được sắp đặt, bất cần hào quang sau vụ giải cứu thành công các Y Tá người Bulgarie, và quay lưng lại tình yêu say đắm của một người chồng oanh liệt, Cecilia vẫn ra đi ! Như thể không một hối tiếc trước những gì bà và chồng bà đã xây dựng nên. Bà có nghĩ đến bao giai đoạn khó khăn mà, nhờ bà, Nicolas đã vượt qua được hay không ? Người ta còn nhớ thái độ che chở của Cecilia một ngày nọ, trong hội nghị năm 1997 của đảng RPR, khi đám đông hô hào chửi bới : “Sarko salaud !”. Bà cũng đã là chỗ dựa chân thành cũng như niềm an ủi lớn lao lúc Nicolas bị hất khỏi chính trường sau khi Thủ Tướng Balladur, người mà ông ủng hộ, chống lại Tổng Thống Chirac, thất cử vào năm 1995. Rồi khi chính Nicolas Sarkozy thất cử trong cuộc bầu Quốc Hội Âu Châu năm 1999, lại một lần nữa, như trong nhiều giai đoạn khó khăn khác, sự cảm thông trìu mến cùng với nhãn quan chính trị nhạy bén của bà đã giúp rất nhiều cho phản ứng phấn đấu vượt thắng nghịch cảnh của chồng bà. 

               Rồi, như một Hiệp Sĩ thời Trung Cổ, bà đã rời bỏ tòa lâu đài hoa lệ của mình, để dấn thân trên bước đường phiêu lưu vô định. Phải chăng bậc Đại Trượng Phu chính là người biết bình tĩnh nhìn tác phẩm của đời mình sụp đổ, để thản nhiên xây dựng một kiệt tác khác ? Cecilia đã chứng tỏ một  dũng khí phi thường, phục vụ cho một tinh thần khai phóng, tự do, tuyệt đối.  

               Giới quyền lực Pháp thường truyền tụng câu “trong chính trị, người ta không ly dị”. Tổng Thống Chirac đã từng chịu sự cám dỗ của một cuộc tình thắm thiết, nhưng rồi … lý trí cũng đã thắng ! Tổng Thống Mitterrand cũng thế, mặc dù vào lúc cuối nhiệm kỳ hai, ông đã chính thức hóa người tình và con gái ngoại hôn của ông … “Trong chính trị, người ta không ly dị”. Đành vậy.  Nhưng “trong tình cảm, người ta không nhượng bộ !”. Đó có thể là câu trả lời của Cecilia. 

HIỆN SINH VÀ HIỆN THỰC

               Sau Hillary Clinton, rồi Cecilia Sarkozy, có lẽ người ta không còn nhìn đời sống lứa đôi như trước nữa. Người đàn bà không còn là công cụ của sự nghiệp của người đàn ông. Họ không còn là những vị anh hùng hy sinh tất cả cho một tham vọng, một định mệnh, như những người vợ, người tình quả cảm trong bi kịch cổ Hy Lạp. Cụ Trần Văn Ân thường kể chuyện bà vợ của Thủ Tướng Anh Quốc Benjamin Disraeli, một hôm theo chồng đến một buổi diễn thuyết. Bà bị cửa xe đóng dập mấy ngón tay. Nhưng, vì không muốn chồng mình bị phân tâm, lo lắng, trước một diễn văn quan trọng, bà cắn răng chịu đựng, cho đến khi hai ông bà quay về nhà … Loại đàn bà ấy có lẽ sắp hoàn toàn thuộc về quá khứ !

            Trong sự quả cảm phi thường của mình, Hillary mang một tham vọng to lớn. Cho chính cá nhân bà ! Trong dũng khí của Cecilia, người ta thấy sự giải thoát khỏi mọi ràng buộc của những quy ước hạn hẹp, để tự khai phóng, để sống trọn vẹn những chọn lựa trong cuộc đời mình.  

              Bao nhiêu người vợ, người tình, sẽ nhìn những người đàn bà ấy để tự quyết định đời sống của họ ? Bao nhiêu người sẽ còn chấp nhận hy sinh sự tự do của mình cho sự nghiệp của chồng, cho tài sản của gia đình, cho một cuộc sống “tiện nghi” tẻ nhạt, cho những quy ước xã hội luôn nghiền nát cá nhân ?

              Cái gì là chủ yếu ? Họ sẽ tự hỏi như vậy. Cái mà người ta chỉ định cho tôi, nhân danh đủ thứ, hay cái mà TÔi sẽ CHỌN ?   

HIỆN SINH sẽ thay thế HIỆN THỰC …

NGUYỄN Hoài Vân

12/11/2007